| Trefwoord |
Omschrijving |
Gerelateerde thema's |
| Kalium | Een in het lichaam voorkomend zout dat ondermeer essentieel is voor de werking van alle spieren. Zowel een tekort als een teveel aan kalium zijn schadelijk. | Hoge bloeddruk |
| kalium | een van de zouten in het bloed en (vooral) in de cellen
| Hypofyseziekten |
| Kalknagel | Misvorming van de nagel als gevolg van een infectie met een schimmel. | |
| Kallmann, syndroom van | ziekte die gepaard gaat met hypogonadisme en anosmie
klinisch functionerend hypofyse-adenoom adenoom van de hypofyse die een bepaald hormoon in overmaat produceert | Hypofyseziekten |
| Kamerwater | Het vocht dat zich in de voorste of achterste oogkamer bevindt. | |
| Kanker | Een groep ziekten die gekarakteriseerd worden door een snelle, ongecontroleerde en abnormale celgroei die gezond weefsel aantast, infiltreert en kan uitzaaien naar andere plaatsen in het lichaam. Kanker kan behandeld worden door chirurgie, chemotherapie, | Kanker en chirurgie, Kanker en hormonale therapie, Kanker en palliatieve zorg, Kanker en radiotherapie |
| karakter | de kenmerken die bij een bepaalde persoon horen; de meeste wetenschappers gebruiken niet het woord 'karakter', maar 'persoonlijkheid', omdat deze term ruimte laat voor toekomstige veranderingen
| Depressief en nu |
| Kasthoortoestel | Hoortoestel dat niet bij het oor, maar op het lichaam gedragen wordt. | |
| Kataplexie | Een plotseling optredend verlies van controle over de willekeurige spieren, bij helder blijvend bewustzijn, in gang gezet door emoties. Kan leiden tot een plotseling verstijving (bijvoorbeeld bij schrikken), of tot plotselinge verslapping, zoals bij een l | |
| Katatonie | Stoornis in de spierbewegingen, waarbij de spanning van de spieren verhoogd is en de ledematen in een vaak bizarre stand verstijfd lijken te zijn. Komt soms voor bij mensen met schizofrenie. | Schizofrenie |
| Katheter | Dun slangetje, gemaakt van een soepele kunststof, waarmee via een lichaamsopening vloeistof afgetapt kan worden, zoals vanuit de urineblaas. | |
| Kegeltjes | De lichtgevoelige zintuigcellen in het netvlies van het oog, die in staat zijn kleuren waar te nemen. | |
| keratinocyten | Het meest voorkomende celtype in de opperhuid. Deze cellen vernieuwen zich voortdurend, waarbij de cellen overgaan in de beschermende bovenste hoornlaag die langzaam afschilfert | |
| Keratitis | Ontsteking van het hoornvlies van het oog, waardoor roodheid en pijn ontstaan. Kan worden veroorzaakt door een besmetting met bepaalde ziektekiemen, uitdroging, beschadiging door teveel UV-licht of door een ongeval. | |
| Keratitis ulcerosa | Vorm van ontsteking van het hoornvliesontsteking van het oog, waarbij in het hoornvlies een zweer (ulcus) aanwezig is (zie ook Keratitis). | |
| Keratoconus | Vaak erfelijke ziekte waarbij het hoornvlies in het midden een conische (kegelvormige) uitstulping vertoont door een zwakke plek in het midden van het hoornvlies. | |
| Keratoglobus | Misvorming van de oogbol, waarbij de voorste helft van de oogbol gelijkmatig is uitgezet en waarbij het hoornvlies heel dun is over het gehele oppervlak. De vorm van het hoornvlies is daardoor ook meestal sterk afwijkend. | |
| Keratolytica | Stoffen die een versterkte verhoorning van de huid afremmen waardoor een verdikte huid weer dunner wordt. Deze middelen (zoals salicylzuur en ureum) worden ondermeer toegepast bij de behandeling van acne. Doordat de openingen van de afvoergangen van de ta | |
| Keratometer | Precisie-instrument waarmee de kromming van het hoornvlies van het oog opgemeten kan worden. | |
| Keratoplastiek | Hoornvliestransplantatie. | |
| Kern, basale | Groep zenuwcellen in de hersenen die nodig zijn voor de spierspanning, de coördinatie en het soepel laten verlopen van bewegingen. | |
| Kernen | Groepen zenuwcellen met een eigen taak. | Vaatlijden |
| Kernen, zwarte | Groep zenuwcellen links en rechts onder in de hersenen, waarin bij de ziekte van Parkinson door vooralsnog onbekende oorzaak langzaam een afbraakproces plaatsvindt en waardoor onvoldoende dopamine wordt gemaakt om de spierbewegingen vlot te laten verlopen | |
| Ketogeen dieet | Een zeer streng en vetrijk dieet dat bij kinderen met een moeilijk instelbare epilepsie effect kan hebben en waarnaar soms wordt uitgeweken als anti-epileptica en operatie geen opties meer zijn. | Epilepsie |
| ketonen | (aceton) Afbraakproducten van vet die verschijnen in de urine bij sterk verhoogde bloedglucosewaarden (en wijzen op verzuring van het lichaam). Ook na vasten kan het (in geringere mate) in de urine worden gevonden | Diabetes, Diabetes type 1, Diabetes type 2, Diabetes en nu |
| ketotische ontregeling | hyperglycemische ontregeling gelenmerkt door insuline tekort met daardoor vetafbraak, resulterend in ophoping van ketonen in bloed en urine. Komt vooral bij type 1 maar zeker ook bij type 2 diabetes voor | Diabetes en nu |
| kiembaanmutatie | genetische verandering in het erfelijk materiaal van alle cellen dat vanaf de geboorte aanwezig is | Eierstokkanker |
| Kijkoperatie | Een operatie, ook wel laparoscopie genoemd, waarbij via een aantal kleine openingen in de buik kijkbuizen worden ingebracht. Via een van deze buizen worden een camera en een lampje ingebracht, en via de andere buizen worden kleine instrumenten ingebracht. Op deze manier kunnen operaties uitgevoerd worden zonder de buik helemaal te openen, waardoor de operatie veel minder belastend is. De hersteltijd na de operatie is korter, en bovendien zijn de littekens die overblijven na een kijkoperatie veel kleiner dan na een gewone buikoperatie (laparotomie). Meer en meer worden nu grotere ingrepen, ook voor uitgebreide endometriose, gedaan via kijkoperatie. | Endometriose |
| Kilocalorie | Maat die onder andere gebruikt wordt voor de energie-inhoud van een voedingsmiddel. Eén kilocalorie (kcal) is gelijk aan 4,2 kilojoules (kJ). | |
| Kilojoules | Maat die onder andere gebruikt wordt voor de energie-inhoud van een voedingsmiddel. Eén kilocalorie (kcal) is gelijk aan 4,2 kilojoules (kJ). | |
| kinase | enzymeiwit
| Kanker en doelmedicijnen |
| klankkleur | wijze waarop een toon (met boventonen) klinkt, timbre | Tinnitus |
| klassieke patiënt | patiënt bij wie ‘alles volgens het boekje gaat’ | Dementie doet ook pijn |
| Klassieke slaap | De gewone slaap, bestaande uit vier slaapstadia met lichte en diepe slaapfasen, waarin geen snelle oogbewegingen voorkomen (daarom ook wel non-REM-slaap genoemd). Hierna volgt het vijfde slaapstadium waarin snelle oogbewegingen voorkomen (zie REM-slaap). | |
| Kleine hersenen | Deel van de hersenen gelegen achter en onder de grote hersenen. Ze zijn betrokken bij de coördinatie van spierbewegingen en het evenwicht. | Vaatlijden |
| Kleurenblindheid | Het niet of niet goed kunnen waarnemen van (bepaalde) kleuren. Het niet goed onderscheid kunnen maken tussen rood en groen is het bekendste en komt bij 8% van de mannen voor. Meestal zijn mensen niet echt kleurenblind, maar kleurenzwak. | |
| Kleurintensiteit | De mate waarin iets gekleurd is. | |
| Klierbuis | Onderdeel van het baarmoederslijmvlies. | Endometriose |
| klinisch genetici | artsen die aan de hand van de familiesamenstelling nagaan en beoordelen of erfelijkheidsonderzoek zinvol is | Eierstokkanker |
| klinisch niet functionerend hypofyse-adenoom | adenoom van de hypofyse zonder overproductie van een bepaald hormoon
| Hypofyseziekten |
| klinische behandeling | Behandeling waarbij de patiënt in een ziekenhuis (kliniek) of verpleeginstelling is opgenomen. | Dwangstoornissen |
| klinische psychotherapie | psychotherapie in een kliniek waarbij mensen opgenomen zijn en een team van behandelaars met een verschillende achtergrond – psychiaters en psychologen, sociotherapeuten, bewegings- en creatief therapeuten en soms nog ander behandelaars – met elkaar samen de behandeling vormgeven in een therapeutisch milieu
| Persoonlijkheidsstoornis en nu |
| Klinische zorg | Behandeling waarbij de patiënt is opgenomen in een ziekenhuis of een andere medische instelling voor dag en nacht. Dit heet ook wel intramurale zorg (letterlijk: 'binnen de muren'), in tegenstelling tot extramurale of ambulante zorg. | |
| KNO-arts | keel-, neus- en oorarts
| Tinnitus, Alles over hoorproblemen |
| Köbner- of Koebner-fenomeen | Het verschijnsel waarbij bepaalde huidziekten, waaronder vitiligo, nieuwe plekken ontwikkelen bij huidbeschadigingen | Vitiligo |
| Koliek | Aanval van krampende pijn, veroorzaakt door kramp in de spierwand van de maag, darmen, gal- of urinewegen. | |
| Koolhydraten | Stoffen die opgebouwd zijn uit suikers, zoals bijvoorbeeld zetmeel. | Cholesterol |
| koppeling | het verschijnsel dat twee of meer erffactoren (genen) generaties lang als vaste combinatie van ouder naar kind worden doorgegeven en zich dus kennelijk dicht bij elkaar op eenzelfde chromosoom bevinden. Daardoor is het in principe mogelijk genetische kaarten te maken van de plaats van verschillende erffactoren op de chromosomen | Manisch depressief en nu |
| Korsakov | vorm van dementie die wordt veroorzaakt door chronisch alcoholmisbruik
| Dementie doet ook pijn |
| Kortetermijngeheugen | Deel van het geheugen waarin informatie wordt bewaard uit een periode van enkele maanden, weken of dagen geleden. | |
| Kosmische straling | Elektromagnetische straling en deeltjesstraling van zeer hoge energie afkomstig uit de kosmos. | Kanker en radiotherapie |
| Kransslagaders | Slagaders die gedeeltelijk aan de buitenkant op de hartspier lopen en de hartspier van zuurstofrijk bloed voorzien (ook wel coronaire vaten genoemd). | Hoge bloeddruk, Cholesterol |
| Kreatinine | Afvalstof van de eiwitstofwisseling die in het bloed voorkomt en door de nieren via de urine wordt uitgescheiden. | Hoge bloeddruk |
| Kringspier | Een kringvormig verlopende spier die een opening afsluit, zoals bijvoorbeeld de anus. | |
| Kritische s/n | Een maat voor het kunnen verstaan in omgevingslawaai en voor het selectief horen van dat oor. Met de kritische s/n (signaal-ruis verhouding) wordt bijvoorbeeld aangegeven in hoeverre iemand in staat is om in een rumoerige ruimte (= ruis) in staat is een g | |
| kruisreactie | reactie van een antigeen met een antistof die aanvankelijk gericht is tegen een ander, verwant antigeen
| Allergie bij kinderen |
Poiesz Uitgevers